امروز با آرتیها همراه باشید تا همه چیز را درباره برج کج پیزای ایتالیا متوجه بشوید. برج عمود پیزا (به ایتالیایی: Torre pendente di Pisa) در شهر پیزا در ناحیهٔ توسکانی ایتالیا با اینکه تنها برج کج جهان نیست، ولی از شناخته‌شده‌ترین آنها است. این برج ۵۶٫۷۰ متر بلندی و ۱۴۵۰۰ تن جرم دارد. این برج، نشان اصلی شهر پیزا است و در ۱۹۸۷ نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. برج پیزا با بیش از ۵ میلیون بازدیدکننده در هر سال (Torre Pendente) یکی از شناخته‌شده‌ترین بناهای دیدنی ایتالیاست. همچنین معروف‌ترین پس‌زمینه توریستی در پیزا محسوب می‌شود و بازدیدکنندگان هنگام ژست‌گرفتن در مقابل آن واقعاً خلاق هستند.
شروع و اتمام ساخت برج پیزا:
در سدهٔ ۱۲ (میلادی) مردم شهر پیزا تصمیم گرفتند کلیسای آنها برجی داشته باشد که برج سینت مارک را تحت تأثیر قرار دهد. گفته می‌شود در آن دوره، ثروتمندان ایتالیا و طبقهٔ اشراف از جمله آرتین تاکی برای رقابت با یکدیگر، سرشناس‌ترین هنرمندان و معماران را مأمور ساختن شاهکارهای معماری می‌کردند.
ساخت این برج در ۹ اوت ۱۱۷۳ آغاز شد. پس از آن که پایه‌های بنا حفر شدند معماری کارآزموده به نام دیوتیسالوی که مسئول ساختمان این برج بود نخستین سنگ آن را بنا نهاد. اما چند سال پس از آغاز ساخت آن، هنگامی که تنها سه طبقه پایینی آن به پایان رسیده بود و پیش از آنکه بلندی برج به ۱۲ متر برسد خمیدگی برج به سوی جنوب‌شرقی نشان داده شده بود. پس از آن ساخت این برج به مدت ۱۰۰ سال متوقف شد.
در سال ۱۲۳۴ از معمار دیگری به نام بونانو پیزانو خواسته شد تا ساختمان برج را به پایان برساند. او چهارمین سقف بنا را به پایان رساند و آن را نیمه تمام گذارد و چهار طبقهٔ بعدی آن با همان تمایل به خمیدگی به پایان رسیدند. سپس معمار دیگری، رشته کار را بدست گرفت و طبقات پنجم و ششم را تمام کرد. اما پایهٔ اصلی همچنان منحرف می‌شد. مهندسین آن زمان برای آنکه بتوانند کجی برج را درست کنند یک طرف از طبقات آن را از طرف دیگر بلندتر ساختند اما برج به طرف دیگر خم شد. در سال ۱۲۸۴ (میلادی) ساخت برج دوباره متوقف شد.
در سال ۱۳۱۹ (میلادی) معماری به نام جووانی پیزانو طبقهٔ هفتم آن را کامل کرد و ساختمان آخرین بالکن را به پایان رساند و ناقوسهای برج را نزدیک مرکز جرم سازه نصب کرد. در سال ۱۳۵۰ (میلادی) پس از ۱۷۶ سال، ساختمان برج به بلندی ۵۶٫۷۰ متر با تعداد ۷ ناقوس در بالای آن با وزن بیش از ۲۹ تن، پایان یافت. از آن زمان تا نزدیک ۷۵۰ سال بعد، بر انحراف این برج افزوده شده و تا ۲/۴ متر از خط اصلی خود انحراف پیدا کرد. ۳۰ سانتیمتر این کجی، مربوط به ۱۰۰ سال اخیر است. این برج هر سال ۲٫۵ سانتیمتر به سمت زمین کج می‌شد و گفته می‌شد که احتمالاً تا دههٔ ۲۰۸۰ (میلادی) سقوط خواهد کرد.
انفجار بیش از هزار بمب در جنگ جهانی دوم در این شهر و رویداد نزدیک ۱۰۰ زمین‌لرزهٔ کوچک و بزرگ در این منطقه، نتوانسته‌است برج کج را به زمین بیندازد و این برج هنوز هم به خمیدگی خود ادامه می‌دهد.
از ۷ ژانویهٔ ۱۹۹۰ به دلیل افزایش خطر ریزش، از بازدید گردشگران از برج پیزا جلوگیری شد؛ زیرا در آن سال، برج پیزا بیش از پیش منحرف شده و به ۴/۵ متر و ۵/۵ درجه رسید. پس از ۱۲ سال و کمی راست‌سازی برج از ۱۵ دسامبر ۲۰۰۱ بار دیگر دیدار از این برج آزاد شد.
معمار برج پیزا کیست و بر چه اساسی این برج را طراحی کرده است؟
این برج ۵۵ متر بلندی و هفت ناقوس دارد که به علت خطر ریزش آن، ناقوسهای آن به صدا درنمی‌آمدند. در آن ۳۰۰ پله نصب شده‌است. در سال ۱۳۷۲ (میلادی) شخصی به نام توماس آندره پیزانو المان‌هایی به سبک رومی را برای این برج طراحی کرد از جمله هفت ناقوس که هر کدام از آنها گویای یک نت موسیقی هستند. نام و وزن هر کدام از ناقوس‌ها به شرح زیر است:
- زنگ یکم: L’assuna با وزن ۳۶۲۰ کیلوگرم
- زنگ دوم: Crocifisso با وزن ۲۴۶۲ کیلوگرم
- زنگ سوم: san ranieri با وزن ۱۴۴۸ کیلوگرم
- زنگ چهارم: La Terza با وزن ۳۰۰ کیلوگرم
- زنگ پنجم: La Pasquereccia یا La Giustizia (از عید پاک می‌آید؛ زیرا در عید پاک از آن استفاده می‌کردند) با وزن ۱۰۱۴ کیلوگرم
- زنگ ششم: Vespruccio با وزن ۱۰۰۰ کیلوگرم
- زنگ هفتم: Dal Pozzo با وزن ۶۵۲ کیلوگرم (در اواخر سدهٔ ۱۸ (میلادی) زنگ تازه‌ای را بجای این زنگ شکسته، قرار دادند)
علت خم شدگی برج پیزا و تلاش برای تصحیح آن:
ستبرای(استحکام) پایه‌های برج در حدود ۵ متر است که روی ماسه، کار گذاشته شده‌اند. کارشناسان می‌گویند علت اصلی انحراف برج مربوط به خاک ماسه‌ای اسفنجی زیر آن است. این منطقه از شن، خاک، و رس آبرفتی حاوی ۶۰ درصد آب تشکیل شده و در حقیقت بنای برج روی یک زمین باتلاقی ساخته شده‌است.
این برج با زاویهٔ ۶٫۳ درجه نسبت به زاویهٔ قائم توانسته قدرت جرمی خود را در مقابل نیروی گرانش مرکزی حفظ کند. در صورتی که معماران می‌توانستند این وضعیت را حفظ کنند این برج با توجه به زمین ماسه‌ای که بر روی آن قرار داشت می‌توانست تا زاویهٔ ۶٫۸ درجه نیز کج شود. اما به دلیل نصب یک لوستر تمام فلزی ۱٫۲ تنی این موضوع تا حد زیادی تحت‌الشعاع قرار گرفت.
بین سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۱ یک گروه کارشناسان بین‌المللی با رهبری میشل جامیول کوفسکی (از لهستان) کارهایی برای ثابت‌نگه داشتن این برج انجام شد. این کار با خاکبرداری از طرف دیگر برج و نصب پایه‌های فولادی انجام شد. در سال ۲۰۰۱ با هزینهٔ ۲۰۰ میلیون پوند استرلینگ ۴۵ سانتیمتر از انحراف برج کم شد. در نوامبر ۲۰۱۸ گروه ناظر بر راست‌نگه‌داشتن این برج اعلام کردند که از هنگام عملیات راست‌سازی، کجی برج پیزا کم شده و تقریباً به ثبات رسیده‌است.
وقتی در میدان معجزه، زیر برج کج پیزا ایستاده‌اید، نمی‌توانید مبهوت عظمت آن نشوید. به نظر چیزی جادویی در آن وجود دارد. کل بنای تاریخی از سنگ جامد ساخته شده است. شما از پایین به بالا به آن نگاه کنید و واقعاً نمی‌توانید بفهمید برای کنار هم قرار دادن همه این‌ها چقدر کار لازم بوده است. علاوه بر این، هر سنگ بنا متفاوت است. به معنای واقعی کلمه هزاران جزئیات و ویژگی‌های مهم در سنگ مرمر سفید حجاری آن نهفته است که شما مسحور زیبایی آن می‌شوید. در مرحله بعد، نگاهی به ستون‌ها بیندازید، تعداد آنها بسیار زیاد است. هیچ ساختمان دیگری این تعداد ستون را ندارد. این سازه با وجود عظمت و شکوهی که دارد، نه‌تنها به طور خطرناکی به یک طرف خم می‌شود، بلکه بسیار سبک و انعطاف‌پذیر به نظر می‌رسد.
با اختلاف در تعداد پله‌ها، به نظر مشکلی در شمارش مراحل وجود دارد. ارقام از ۲۵۰ تا ۳۰۰ تغییر است و اینکه کدام درست و مطمئن است، بسیار سخت است. به‌طور خلاصه، ۲۵۷ پله برای رسیدن از پایین برج به اتاق ناقوس و ۱۲ پله دیگر برای ورود به خود برج وجود دارد. ممکن است تعجب کنید که چقدر طول می‌کشد تا از ۲۵۷ پله برج بالا ببینید و فرصتی برای دیدن هفت ناقوس آن داشته باشید. حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد تا به بالای بنای تاریخی صعود کنیم.
حقایق جالبی درباره برج پیزا:
همه از وجود این برج عجیب اطلاع دارند. درواقع کج‌شدن پیزا را به یکی از مشهورترین شهرهای ایتالیا در سراسر جهان تبدیل کرده است. با وجود شهرت جهانی آن چند حقیقت درباره برج کج پیزا ایتالیا وجود دارد که در زیر ذکر شده است.
- بنیتو موسولینی، دیکتاتور قرن بیستم ایتالیا، از برج کج پیزا شرمنده بود. او ساخت اشتباه و خم‌بودن آن را مایه ننگ ملی و مایه شرمساری آبروی ایتالیا می‌دانست؛ بنابراین تصمیم گرفت این نقص بزرگ برج را برطرف کند. البته این پروژه موسولینی، مانند برخی از پروژه‌های دیگر او، مانند باتلاق‌های سیسیل خوب پیش نرفت. درواقع همه این‌ها یک پایه سنگین‌تر را ایجاد کردند که برج را حتی بیشتر از قبل خم کرد.
- بیوه اولین سنگ‌ها را تأمین مالی کرد: بیوه‌ای به نام دونا برتا دی برناردو که ساکن خانه دل اپرای سانتا ماریا بود، ۶۰ سکه طلای تقریباً خالص صادرشده در اواخر امپراتوری روم را برای ساخت این برج به جای گذاشت. از این سکه‌ها برای خرید اولین سنگ‌ها و شروع ساخت برج ناقوس استفاده شد.
- متفقین قصد داشتند این برج را در طول جنگ جهانی دوم نابود کنند: سربازان آمریکایی دستور دادند تمام ساختمان‌هایی که در ایتالیا می‌توانستند از آن تمام شهر را ببینند یا «لانه‌ای» را برای تک‌تیراندازان دشمن در طول جنگ جهانی دوم، خراب کنند. درواقع آلمانی‌هایی که در آن زمان ایتالیا را اشغال می‌کردند، بیشتر از این برج به‌عنوان دیده‌بان می‌کردند، اما گفته می‌شد وقتی متفقین به آنجا رسیدند، آن‌قدر تحت تأثیر زیبایی برج پیزا و میدان معجزه‌ای در اطراف آن قرار گرفتند که تصمیم گرفتند منطقه را هموار نکنند.
بعید است که برج کج، باشکوه و عظیم پیزا، در آینده‌ای نزدیک سقوط کند، اما این به این معنا نیست که یک‌بار برای همیشه درست شده است و جاودانه خواهد ماند. درواقع، برج پیزا همیشه در حال حرکت است و بی‌شک در آینده به کارهای اضافی نیاز خواهد داشت. مهندسان کار قابل‌توجهی در جلوگیری از واژگونی برج در دهه ۹۰ انجام دادند و با آخرین کارها، چیزهای زیادی درباره نحوه رفتار برج یاد شده است. این دانش زمانی مفید خواهد بود که کارهای مرمت دوباره تکرار شود.
علاوه بر این، نظارت مستمر در محل (سنسورهای زیادی روی برج نصب شده بود) تضمین می‌کند که هر ناهنجاری در پایداری به‌سرعت شناسایی شده و بررسی نیاز می‌شود. با در نظر گرفتن همه این‌ها، برج هرگز در خطر احتمال واقعی نخواهد بود؛ مگر اینکه یک زلزله بسیار قوی توسکانی و پیزا را بلرزاند. بلایای طبیعی پیش‌بینی‌شدنی نیستند، اما از آنجا که زلزله‌های بزرگ در ۸۰۰ سال گذشته در توسکانی ثبت نشده است، به احتمال زیاد ما به این زودی‌ها خرابه‌های برج پیزا را نخواهیم دید.