در این مقاله از آرتیها به سراغ یک اختلال عصبی که ذهن را درگیر می کند می‌رویم. حس آمیزی روانی یا سینستزیا یک اختلال عصبی است که در آن اطلاعاتی که قرار است تنها یک حس را تحریک کند، چندین حس را تحریک خواهد کرد. افرادی که به بیماری سینستزیا مبتلا هستند، سینستز نامیده می‌شوند.
در حالی که بسیاری از انسانها دیدنی ها را می بینند و صداها را می شنوند. عده ای دیگر می توانند رنگها را بشنوند و طعم واژه ها را بچشند. حتی برای اشیاء تصویر موجودی را تصور کنند. پدیده ای مرموز که “هم حسی” نامیده شده و زمانی رخ می دهد که تحریک یکی از حواس پنجگانه منجر به فعال شدن حسی نامرتبط با محرک شود. اکنون دانشمندان دریافته اند این پدیده شاید فواید ذهنی زیادی داشته باشد. دانشمندان بر این باورند که می توانند ریشه تکاملی این پدیده را توضیح دهند.
کلمه synesthesia از کلمات یونانی synth، به معنای با هم؛ و ethesia به معنای ادراک یا احساس گرفته شده است. محققان تاکنون از میزان شیوع بیماری سینستزیا مطمئن نیستند. اما مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۶ انجام شد؛ نشان می‌دهد حدود ۲ تا ۴ درصد جمعیت به آن مبتلا هستند.
دلایل ابتلا به سینستزیا
دلایل ابتلا به سینستزیا همچنان نامشخص و مبهم است. با این حال، یک علت احتمالی که در مورد بروز این حالت مطرح می‌شود، وجود ارتباط متقاطع میان برخی نواحی ادراک حسی در مغز این گونه افراد است که قاعدتاً باید مانند مغز افراد عادی به صورت مجزا فعالیت کنند.
یکی از مواردی که ممکن است با سینستزیا اشتباه گرفته شود، مفهوم “توهم” است. در حالی که توهم ادارک حسی غلط از یک محرک غیر موجود می‌باشد و سینستزیا ادراک های چندگانه حسی از یک محرک موجود.
آزمایشگاه ایگلمن در حال تحقیق روی ژن های عامل سینستزیا است و در حال حاضر منطقه کروموزومی ۱۶ را که با سینتزیای گرافیکی رنگ مرتبط است، شناسایی نموده است. محققان تصور می‌کنند که این پدیده ناشی از یک نوع سیم کشی در مغز است و مغزهای سینستیت احتمالا ارتباطات عصبی بیشتری نسبت به سایر افراد دارند. دافنه مورر (Daphne Maurer) روان شناس دانشگاه مک مستر، فکر می‌کند که همه ما با ارتباطات عصبی که اجازه بروز سینستزیا را می‌دهند متولد می‌شویم، ولی اغلب ما حین رشد این ارتباطات را از دست می‌دهیم.
انواع سینستزیا
در حال حاضر ۳۵ نوع سینستزیا وجود دارد. برخی از مهم‌ترین انواع سینستزیا به قرار زیر است:
- سینستزیا حروف-رنگ: برخی از حروف یا اعداد خاص در ارتباط با رنگ‌های مشخصی است.
- سینستزیا صدا-رنگ: زمانی رخ می‌دهد که اصوات خاصی موجب می‌شود تا شما اشکال رنگ‌های متفاوتی را ببینید
- سینستزیا واژگان-چشایی: برخی از واژه‌ها یا اصوات خاص باعث القای حواس چشایی متفاوتی می‌شود. این نوع، یکی از نادرترین انواع سینستزیا به شمار می‌رود.
جالب است بدانید…
شواهدی وجود دارد که سینستزیا ممکن است باعث افزایش خلاقیت شود. نقاشی معروف ون گوک نیز به خوبی این خلاقیت را نشان می‌دهد. یک مطالعه در سال ۲۰۰۴ در دانشگاه کالیفرنیا، روی تعدادی از دانشجویان، تست‌های تورانس (Torrance Tests) برای تفکر خلاقانه را انجام داد. افراد مبتلا به حس آمیزی در هر دسته، بیشتر از ۲ برابر سایر افراد امتیاز کسب نمودند. در برخی مواد این شرایط عصبی، حتی منجر به فرصت‌های شغلی منحصر به فرد می‌شود.
به عنوان مثال، برخی از تولید کنندگان خودرو، افراد مبتلا به حس آمیزی را استخدام می‌کنند. زیرا به طراحان کمک کنند، ماشین‌هایی که برای رانندگان به صورت بالقوه خوشایند‌تر هستند، تولید نمایند. باید بدانید که سینستیت‌ها به خوبی کارها را اداره می‌کنند.
چگونه می‌توان سینستزیا را در انسان تشخیص داد؟
در حال حاضر هیچ تست مشخصی برای این شرایط گزارش و حتی ابداع نشده است. با این حال، ابزارهای خاصی به صورت آنلاین در وب‌سایت‌های مختلف وجود دارد. شما با انجام یک سری تست‌ها به این درجه از آگاهی برسید که آیا به سینستزیا دچار شده‌اید یا خیر. قطع به یقین مشاوره با پزشک هم می‌تواند در این زمینه راه‌گشا باشد.
افراد مشهوری که به حس آمیزی دچار بوده اند
- استیوی واندر
- ونسان ون گوک
- مریلین مونرو
- ولادیمیر ناباکوف
- ریچادر فاینمن
- لئونارد برنشتاین
- فارل ویلیامز
- ملیسا مک کراکن
- توری آموس
- بیلی جوئل
- بیلی ایلیش