سبک معماری گوتیک Gothic Architecture

دورهٔ گوتیک در فرهنگ جهان دوران استیلای مذهب و بالاخص کلیسا، بر جوامع بوده‌است که امروز در آرتیها با جزئیات این موضوع می پردازیم. نوع ارتباطات در آن دوران به صورت عمودی تعریف می‌شد. بدین معنا که تمام ابعاد و جنبه‌های زندگی در جهت خداوند و برای خداوند تعریف می‌شد. این الگو در معماری آن دوران خود را به صورت فلش‌های رو به بالا (به سمت خداوند) نشان داده‌است. دورهٔ گوتیک با ظهوراومانیسم پایان یافت. البته عده‌ای دوره رنسانس را دشمن گوتیک می‌دانند.

یکی از سبک‌های معماری که تغییر و تحول بزرگی در این دنیا ایجاد نمود، سبک معماری گوتیک بود. این سبک که پیشرفت بزرگی در دنیای معماری محسوب می‌گردد، دستاورد اروپاییان بود و به واسطه آن ساختمان‌هایی طراحی و ساخته گردید که با دیگر ساختمان‌ها تفاوت‌های بسیاری داشتند. ساختمان‌های طراحی شده در سبک گوتیک عموما بلندتر و سبک‌تر بودند و طوری ساخته می‌شدند که بیشتر از دیگر ساختمان‌ها خودنمایی می‌نمودند. از این سبک معماری بیشتر در ساخت کلیساها استفاده می شد و شاخصه آنها وجود طاق‌های نوک تیز در بنا بود.

هر زمان یک بنا یا یک ساختمان را مشاهده نمودید که دارای ستون‌های فرعی باریک، مناره‌های مارپیچ و ستون‌های اصلی قوسی شکل بود، دریابید که سبک معماری آن گوتیک بوده است.

جذابیت این سبک معماری باعث گردید تا در حد فاصل اواسط قرن ۱۸ تا ۲۰ میلادی، این سبک دوباره و به مرور احیا گردد که همین موضوع باعث گردید، جهان مجددا شاهد ساخت ساختمان‌هایی با استفاده از این سبک معماری باشد.

معماری گوتیک با دوباره ساختن کلیسای سن دنی پاریس، در فرانسه آغاز گردید. در کلیساهای گوتیک آغازین طاق جناغی بسیار به چشم می‌خورد. طاق جناغی با توجه به قوس‌های متقاطع یا اریب در زیر طاق گهواره ای خیلی آسان شناخته می‌شود. این قوس‌ها نقش آرماتور یا مسلح‌کننده ای را دارند که به عنوان چهارچوبی برای استخوان عصر گوتیک مورد استفاده قرار گرفته‌اند. معماری گوتیک آغازین دوره متمایز شدن از هنر رومانسک و خودسازی و تکامل شیوه گوتیک است، که نیمه قرن دوازدهم میلادی را فرا گرفت و به انگلستان نیز نفوذ داشت.

آغاز پیدایش هیچ‌یک از شیوه‌های معماری را به دقت شیوهٔ گوتیک، نمی‌توان تعیین کرد. هنرمعماری گوتیک در میان سال‌های ۱۱۳۷ و ۱۱۴۴ (میلادی) در جریان بازسازی کلیسای سن-دنی فرانسه پا به عرصه وجود گذاشت و تا اواسط قرن شانزدهم میلادی در اروپا معمول بود. هنر گوتیک در میان دو دورهٔ هنر رمانسک ورنسانس واقع شده‌است و تا قبل از دورهٔ مدرن، گوتیک به عنوان یک صفت منفی به کار می‌رفت و فیلاریته از آن به عنوان هنر فلاکت‌زده یاد می‌کند. سبک معماری جورجیا الهام گرفته از این سبک، در سال‌های ۱۷۲۰ تا ۱۸۴۰ در کشورهای انگلیسی زبان شهرت یافت.

یکی از ویژگی‌های معماری گوتیک، قوس نوک تیز است. این نوع طاق قبل از این‌که در معماری قرون وسطا به کار گرفته شوند، در خاور میانه، درمعماری اسلامی استفاده می‌شد. در نتیجه به نظر می‌رسد که معماری شرق نزدیک و خاورمیانه برای بناهای فرانسه مانند کلیسای جامع Autun الهام‌بخش بوده‌است. در غیر این صورت طاق به سبک رومی هست.

قوس‌های نوک تیز به‌طور گسترده در تزئین گذرگاه طاقدار کور رومی نیز رخ می‌دهد که در آن قوس‌های نیم‌دایره با یک الگوی تزئینی ساده همدیگر را می‌پوشانند و نوک‌های تیز به صورت تصادفی در طراحی پیش می‌آیند.

بسیاری معماری گوتیک را به عنوان دوران جولان مذهب و کلیسا بر جوامع می دانند. ارتباطات در آن دوران به صورت عمودی تعریف می شد. بدین معنی که تمام ابعاد و وجوه زندگی انسان در جهت خداوند و برای خداوند تعریف می شد. این موضوع به صورت یک الگو در معماری گوتیک و بصورت فلش های رو به بالا در نظر گرفته می شد. دوره معماری گوتیک تا زمانی که اونیسم به میان آمد ادامه داشت اما بسیاری دوره رنسانس را از بین برنده دوره گوتیک می دانند.

اگرچه سبک گوتیک با توجه به موقعیت جغرافیایی، سن و سال و نوع ساختمان (کلیسا، کاخ یا دانشگاه) تفاوت های اندکی دارد؛ اما در ۴ عنصر اصلی با یکدیگر تشابه دارند که این ۴ مورد، آن ها را به راحتی قابل شناسایی کرده و از سایر سبک های معماری جدا می سازد.

۱-پنجره های بزرگ با شیشه های رنگی:
در حالیکه داشتن پنجره هایی با شیشه های رنگی برای اغلب کلیساها یک امر عادی و معمول است، اما این نکته یکی از ویژگی های مهم سبک معماری گوتیک محسوب می شود که در کنار بزرگ بودن پنجره ها و وجود قوس های تیز آن ها، به خوبی این نوع سبک معماری را معرفی می کند. این پنجره های بلند که اغلب با شیشه های بریده شده چند رنگ تزیین شده اند به خوبی عظمت و بزرگی یک کلیسا را به تصویر می کشند و مهم تر از همه، بزرگ بودن پنجره ها موجب می شود نور طبیعی بیشتری به داخل تابیده شود که رد شدن این نور از شیشه های رنگی، فضایی جذاب تر و رویایی تر در آن ایجاد می کند. مای داخلی کلیسای سنت چاپل در پاریس که به زیبایی بزرگ بودن و رنگارنگی پنجره ها و تاثیرشان در فضای داخلی کلیسا را نشان می دهد.طاق های بلند نوک تیزطاق ها نیز در دوره های مختلف در معماری، بخصوص معماری مذهبی، مورد استفاده قرار می گرفتند اما طاق ها در سبک معماری گوتیک یک تفاوت بسیار مشهور داشتند، آن ها بلندتر و نوک  تیزتر شده بودند. در حالیکه طاق ها اغلب با قوس های منحنی ساخته می شدند، در معماری گوتیک این قوس ها تغییری کردند و به طاق هایی که نوک تیز و زاویه دار هستند تبدیل شدند. طاق های نوک تیز پیش از این در معماری اسلامی مورد استفاده قرار می‎گرفتند. نوک تیز بودن طاق ها و بلند بودن آن ها موجب می شوند ظاهر یک ساختمان به گوتیکی بیشتر رو به آسمان و عمودی به نظر برسد.

۲-قوس های دنده‎دار:

به منظور ایجاد سقف ها و پنجره های بلندتر، معماران سبک معماری گوتیک از یک روش جدید برای پشتیبانی از ساختار اصلی استفاده کردند که به آن قوس دنده‎دار گفته می شد.این قوس ها دارای طاق های گهواره ای متقاطع هستند که در عین حال که یک سقف دایره ای ایجاد می کنند بلکه ساختار متقاطع آن ها موجب می شود سقف بلند ساخته شده استحکام بیشتری داشته باشد.

۳-برج ها و ستون های بلند:

یکی دیگر از ویژگی های چشمگیر سبک معماری گوتیک وجود برج ها و ستون های مخروطی بلند است که ظاهری دراماتیک به نمای خارجی این ساختار می بخشد. در حقیقت برج های بلند و نوک تیز موجب می شوند ساختمانی که به سبک گوتیک طراحی شده به راحتی در میان سایر ساختمان های شهر قابل شناسایی باشد. این برج ها اغلب برج ناقوس بودند که با به صدا در آمدن ناقوسشان ساعت خاصی برای مردم منطقه اعلام می شد که اغلب ساعت ادای احترام مذهبی به شمار می رفت. در زمان جنگ نیز زنگ خوردن ناقوس اعلان آتش‌سوزی یا حمله دشمنان بود.

۴-تزیینات چشمگیر و کار شده:
تزیینات نمای خارجی ساختارهایی که به سبک گوتیک طراحی می شدند با ظرافت و دقت خاصی طراحی می شد. اما این طراحی و تزیینات تفاوت مشهودی با سایر تزیینات سبک های معماری دیگر داشت که شامل ستون های تزیین شده با مجسمه ها که اغلب چهره های تاریخی و مقدس بودند، سنبله ها و حکاکی های متنوع می شود.

اگرچه قدمت سبک معماری گوتیک به قرن ۱۲ باز می گردد اما امروزه بسیاری از ساختارها و کلیساهایی که با این سبک معماری بنا شده اند در میان پربازدیدترین جاذبه های گردشگری جهان قرار گرفته اند. معماری گوتیک به دلیل داشتن طاق های تیز و زاویه دار و همچنین سقف ها و پنجره های بلند به راحتی در میان سایر سبک های معماری قابل شناسایی است.

دیدگاهتان را بنویسید